Türk Psikologlar Derneği etik yönetmeliğinde geçen ilkeleri bilmek, psikolog seçiminde dikkat edilmesi gereken hususları öğrenmenizde sizlere yardımcı olacaktır.

1. Yetkinlik ve Yeterlilik:

Psikologlar, yetkinlik ve yeterliliklerini çeşitli eğitimlerle elde etmek ve en yüksek düzeyde tutmakla yükümlüdür. Kendi kişisel ve profesyonel özelliklerinin daima bilincinde olmalı ve kendilerini geliştirmek için doğru adımları atmalıdır. Bu yetkinlik ve yeterlilik psikologların kişilik özelliklerini geliştirmek ve sağlıklı bir ayağa çekmek için terapi görmek, profesyonel özelliklerini geliştirmek için eğitim, süpervizyon, deneyim ve becerilerin geliştirmek şeklinde olabilir. Ancak yine de psikologlar yetkinlikleri kapsamında çalışacakları alanda yeterli profesyonel bilgi, donanım ve deneyime sahip olup olmadıklarını kendileri sorgulamalı ondan sonra psikolojik destek verme sürecine adım atmalıdır. Yetkin olmadıklarına karar vermeleri halinde danışanı daha yetkin meslektaşlarına yönlendirebilme hakkına sahiplerdir. Psikolog seçiminde önemli bir kriterdir.

2. En Yüksek Yararı Gözetmek ve Danışana Zarar Vermemek:

Psikologlar,  psikolojik bilgilerini ve verdikleri danışmanlığı danışanları için en yüksek yararı gözetecek şekilde planlamalı ve onların zararına bir uygulama yapmaktan kaçınmalıdır. Bu tüm psikologların en temel etik ilkelerinden biridir. Psikoloji bilgilerini ya da yaptıkları uygulamayı kötüye kullanmamalıdır. Aynı zamanda psikologlar kişilerin temel hak ve özgürlüklerine, onurlarına, dünya görüşlerine, cinsel tercihlerine, dini inançlarına, ahlak kurallarına, değerlerine, sınırlarına saygı göstermelidir. Yetkinliklerini bu kişilere zarar vermek, onlardan zorla bilgi almak ya da insanlara itiraf ettirmek için zorlamak, cinsel, fiziksel veya psikolojik tacizde bulunmak ve onları yönlendirmek için kullanmamalıdır. Danışanlar için psikolog seçiminde son derece önemlidir.

3. Gizlilik ve Mahremiyet:

Psikologlar, danışanlarıyla sürdürdükleri uygulamaları boyunca edindikleri bilgileri gizli tutmakla yükümlüdür. Bilgiler kişilerin kendisine veya bir başkasına ciddi zarar vermesi hali dışında bir başkasıyla paylaşılamaz. Bu durumda dahi danışanlara bilgi paylaşımının yapılacağı bildirilmelidir. Bilgilerin yer ettiği her türlü değerlendirme, kayıt veya yazılı metin psikologlar tarafından koruma altında tutulmalıdır.

Birçok psikolog, psikolojik destek hizmeti süresince danışanlarından ses veya görüntü kaydı almaktadır. Bu unutulan bilgilerin hatırlanması ve eksik kalan yerlerin tekrar dinlenmesi noktasında mesleki anlamda yarar sağlamaktadır. Ancak seçim yapacağınız psikolog, sesinizi veya görüntünüzü kaydetmeden önce izin almalıdır. Psikolog seçiminde gizlilik ve mahremiyet olayına dikkat edin.

4. Doğru Bilgilendirme ve Kendini Doğru Tanıtma:

Psikologlar yapılan uygulama ve verilen hizmetin içeriği, koşulları, süreci ve bitişi hakkında doğru bilgi verme yükümlülüğüne sahiptir. Aynı zamanda psikologlar kendilerini hiçbir şekilde yanlış, aldatıcı veya hileli tanıtmamalıdır. Psikolog seçiminizi yaparken psikolog tercihinizi yaptığınız kişiyi hakkında ön bilgi toplamak size fayda sağlayacaktır. Eğitim, yetkinlik, akademik derece, unvan, verdikleri hizmet, ücret vb. konularda mümkün olduğunca doğru ve açık bir şekilde bilgilendirme yapmalıdır. Mutlaka danışanın özgür iradesiyle görüşmeleri, istediği zaman sonlandırabileceği bilgisi verilmelidir. Çünkü bu danışanların en doğal hakkıdır.

Bunun yanında psikologlar yardımcı olamayacaklarına inandıkları danışanları kabul etmeme hakkında sahiptir. Daha önce de belirtildiği gibi danışanın yönlendirmeye ihtiyacı varsa bu konuda bilgilendirme yapılmalı ve daha yetkin bir meslektaşa yönlendirme gerçekleştirilmelidir. Bu noktada psikologlar yönlendirilen meslektaşın yetkinliğinden emin olmalı ve danışanı bu kişinin eğitim, yetkinlik ve psikolojik yaklaşımı hakkında bilgilendirmelidir.

5. Dürüstlük:

Psikologlar psikolojik destek süresince doğruluk, dürüstlük ve tarafsızlık ilkelerini benimsemelidir. Danışanlarını yanıltmaktan, kandırmaktan ya da aldatmaktan kaçınmalıdır. Bu noktada danışana belirsiz vaatlerde bulunmamalı, doğru ve dürüst bilgilendirmeler yapmalıdır. Psikolog seçimi yaparken dürüstlük ilkesine dikkat edin.

6. Danışanlara Saygı:

Psikologlar, danışanlarının yaş, kimlik, cinsel tercih, etnik köken, din, sosyo-ekonomik düzey ve engelli oluşlarına ilişkin konularda ayrımcılık veya baskı yapmamalıdır. Onların özgürlük ve seçim haklarına saygı duymalıdır; ancak bu aşamada kişilerin hayat akışlarının iyiliği ve sağlıklı olması için onlara doğru yolu göstermelidir.

Bu noktada bireyler sorunları ve destek talepleri için bu etik ilkeler doğrultusunda çalışan psikologlarla iletişime geçebilir, psikolog seçimini yapabilir veya randevu talep edebilirler.